انواع شیر انبساط
+ شیر انبساط حرارتی یا ترموستاتیکی (Thermal Expansion valve)
+ شیر دستی (Manual valve)
+ لوله موئین (Capillary tube)
+ شیر اتوماتیک (Automatic valve)
+ شیر انبساط الکترونیکی (Electronic Expansion valve)
+ شیر شناور فشار پایین (Low-pressure float valve)
+ شیر شناور فشار بالا (Low-pressure float valve)
دلایل به کارگیری شیر انبساط
1– کنترل مقدار مبرد ورودی به داخل اواپراتور:
تا حد امکان می بایست سطوح تبادل کننده حرارت در اواپراتور (سطح جانبی لوله ها) با مایع مبرد موجود در جریان ورودی در تماس باشد، به نحوی که مبردی به شکل مایع، به داخل کمپرسور وارد نشود. اگر ظرفیت انتقال حرارت مورد نیاز در اواپراتور افزایش یابد، اکسپنشن ولو اجازه می دهد مقدار بیشتری از ماده سرمازا به داخل اواپراتور راه یابد و عکس این موضوع نیز صادق خواهد بود، یعنی زمانی که ظرفیت برودتی اواپراتور کاهش می یابد، شیر انبساط مقدار مبرد ورودی را کاهش خواهد داد و این چنین کاهش نرخ جریان جرمی (Mass flow) ماده مبرد در اواپراتور، باعث تثبیت میزان سوپرهیت در آن شده و از ورود مایع مبرد به درون کمپرسور جلوگیری می کند.
2- حفظ اختلاف فشار بین کندانسور و اواپراتور :
اختلاف فشار ایجاد شده در سیستم که ناشی از کار کمپرسور است، توسط شیر انبساط یا اکسپنشن ولو در سیکل تبرید حفظ می شود.
رایج ترین نوع های شیر انبساط
لوله های مویین:
لوله ی مویین لوله ای است با سایز مشخص و با طول زیاد و پرپیچ و خم به همراه یک سوراخ ورودی برای دریافت مایع مبرد فشار بالایی که از کندانسور خارج شده است. این دهانه کوچک ورودی درواقع فشار مبرد در دهانه ورودی را بالا و فشار در خروجی لوله مویین را بسیار پایین نگه میدارد. در واقع مبرد با عبور از این قطعه و با توجه به اصطکاک دیواره آن فشارش به سرعت کاهش پیدا میکند.
شیر انبساط ترموستاتیکی:
شیر انبساط ترموستاتیکی برخلاف لوله مویین توانایی تغییر جریان ورودی مبرد در یک سیکل تبرید تهویه مطبوع را دارد. روش کار به این شکل است که در خروجی اواپراتور یک سنسور و درواقع حباب حرارتی قرارداده می شود که توسط یک لوله به شیر انبساط ترموستاتیکی متصل است. در صورتی که مبرد در اواپراتور کمتر از میزان مورد تقاضا باشد، مبرد گرم شده و پس از خروج از اواپراتور باعث گرم شدن حباب حرارتی می شود. گازی که در این حباب حرارتی وجود دارد، با گرم شدن منبسط شده و از طریق لولهای خود را به فنری که در شیر انبساط ترموستاتیکی قرار دارد میرساند. فنر را فشرده کرده و باعث باز شدن بیشتر دریچه ورود مبرد به داخل اواپراتور میشود. در نتیجه مبرد بیشتری به اواپراتور راه پیدا کرده و دما متعادل میشود.
شیر انبساط الکترونیکی:
این شیر که خود دارای انواعی است و هر شرکت با تکنولوژی خاص خود آن را تولید می کند، یکی از محبوبترین وسیله های انبساط در سیستم های تهویه مطبوع می باشد. بازده بالا، کنترل دقیق جریان مبرد، ابعاد کوچکتر به نسبت دیگر انواع شیرها و … از جمله ویژگی های اصلی شیر انبساط الکترونیکی است. این شیرها معمولا یک سنسور دمایی در خروجی شیر انبساط و درواقع ورودی اواپراتور و یک سنسور دمایی در خروجی اواپراتور دارند. مکانیزم عملکرد آن ها همانند شیر انبساط های ترموستاتیکی میباشد، با این تفاوت که سیگنال دریافت برای تغییر در میزان مبرد، توسط یک کنترلر الکتریکی ارسال می شود. در واقع درون این شیرها استپ موتورهایی وجود دارند که دوران می کنند و میزان دریچه برای خروج مبرد را باز یا بسته می کنند.